Pisinnaatitaaffiit pisussaaffiillu

Kalaallit Nunaanni kikkulluunniit suliffeqarnikkut imminnut pilersorsinnaasussaapput. Kisiannili kikkulluunniit suliffeqaratillu suliffittaarsinnaanngillat. Arlaannik pissuteqartumik suliffiit annaasimagukku imaluunniit ilinniagaqareernerpit kingorna suliffissaaleqisimaguit, suliffissaaleqisutut piaarnerpaamik nalunaarsorneqarsimanissat isumagissavat.

Suliffissaaleqisutut nalunaarsorsimaguit pisinnaatitaaffeqarlutillu pisussaaffeqarputit.

Pisut immikkut ittut ilaanni suliffissaaleqisutut pisussaaffinnit immikkut akuerineqarnissamut imaluunniit pisussaaffeqanngikkallarnissamut qinnuteqarsinnaavutit.

 

Suliffissaaleqisuuguit pisortanillu aningaasatigut ikiorserneqartarlutit, suliffeqarnermut piareersimanissannut pisussaaffeqarputit. Tamatumalu kingunerisaanik tamanna ima paasineqassaaq:

• Suliffik innersuunneqartoq akuerissavat
• Iliuusissatut pilersaarut ilinnut tunngasoq suliarineqarpat peqataassasutit
• Sulilersitsiniaanermut, suliffissaqartitaanermut imaluunniit piginnaanngorsarnissamut neqeroorutigineqartutut isumaqatigiissutit malillugit takkuttarnissat
• Napparsimanerit qaangiutiinnartoq peqqissisimallutit nalunaarnissat
• Suliffeqarnermut sillimanissat ingerlaavartumik nalunaarutigisassagit

Ingerlaavartumik uppernarsaasarnissaq
Suliffissaaleqisuunerit uppernarsarniarlugu najukkanni suliffissarsiuussisarfimmut nammineerlutit orniguttassaatit. Suliffissaaleqisuunerit qanoq uppernarsakulatigisassanerit kommunimiit kommunimut assigiinngitsuupput. Tamatuma saniatigut suliffissarsiuussisarfinnut ullut saaffiginniffissat assigiinngitsuusarput.

Pisussaaffinnik sumiginnaaneq
Patsisissaqarnak pisussaaffitik sumiginnarukkit, aningaasanik ikiorserneqarnissamut pisinnaatitaaffiit sapaatit-akunnerini sisamani annaassavat. Tamanna mattunneqarallarnermik taaneqartarpoq. Suliffeerunnermut ikiorsiissutinik pisartagaqaruit sapaatit-akunneri sisamat qaangiuppata nutaamik naatsorsortissaatit. Tamanna ima paasineqassaaq tapiissutit ikinnerulissapput pissutigalugu sapaatit-akunnerini kingullerni sisamani ikinnerusunik isertitaqarsimagavit.

Peqqissutsikkut pissuteqarlutit pisussaaffitit sumiginnarukkit, nakorsamit uppernarsaammik suliffissarsiuussisarfimmut tunniussissaatit, taanna atorlugu unioqqutitsinngitsumik takkussimasinnaannginninnut uppernarsaataassaaq. Nakorsamit uppernarsaat kommunip akilissavaa.

Meeqqap paaqqutarineqarnissaanut ajornartorsiuteqarnerit pissutigalugu pisussaaffitit sumiginnarukkit, suliffissarsiuussisarfimmut uppernarsassavat meeqqat meeraaqqerivimmut, meeqqerivimmut imaluunniit atuareernerup kingorna ornittakkamut nalunaarutigisimagit uppernarsassavat.

 

Nammineq inuttut atukkatigut allannguuteqartoqarpat aningaasatigut tapiiffigineqarnissannut killiliisinnaasunik, atorunnaarsinnaasunik imaluunniit uterteqqusisoqarsinnaasumik kinguneqartoqarpat, tamanna suliffissarsiuussisarfimmut nalunaarutigissallugu pisussaaffeqarputit. Assersuutigalugu imaassinnaavoq:

• Suliffittaarsimasutit
• Nuussimasutit
• Pisortanit ikiorsiissutinik allatigut pisartagaqalerputit, matumani sulinermi ajutoornermut sillimmasiineq ilanngullugu
• Feeriarnissamut aningaasanik pissarsisimavutit imaluunniit akileraarutinit utertoorsimavutit
• Allatigut peqquteqartumik aningaasatigut imminut napatissinnaalersimallutit

Allannguutit pillugit suliffissarsiuussisarfimmut nalunaarutiginngikkukkit, aningaasatigut tapiiffigitinnerit utertinneqarnissaanut kinguneqarsinnaavoq.

Malugiuk
Suliffissaaleqisutut nalunaarsorsimallutit suli illoqarfimmut allamut nuukkuit, kommunimut qimatannut nuunnerit nalunaarutigissavat. Kommune qimallugu aallaruit, tassa kommunimit tassanngaanniit aallassaatit. Tamatuma kingorna kommunimut tikitanni suliffissarsiuussisarfimmut suliffissaaleqisuunerit nalunaarutigissavat.

Iliuusissatut pilersaarut ilinnut tunngasoq suliarineqarsimappat, kommunimi nuuffigisanni nutaami suliffissarsiuussisarfimmit kommunerisimasannut pissarsiariniarneqarsinnaavoq.

 

Suliffissaaleqisutut nalunaarsorsimasutut arlalinnik pisinnaatitaaffeqarputit. Inuttut inissisimanerit apeqqutaatillugu assersuutigalugu makkuusinnaapput:

• Inuttut iliuusissatut pilersaarummik suliaqartitsineq
• Suliffeerunnermut ikiorsiissutinik pissarsineq
• Pisortanit ikiorsiissutinik pissarsineq
• Sulinermi ajutoornermut sillimmasiissutinik pissarsineq
• Piginnaanngorsarnermut aallartinneq

Iliuusissatut pilersaarut
Suliffissaaleqisutut nalunaarsorsimaleruit illit nammineq inuttut iliuusissatut pilersaarummik suliaqartitsisinnaavutit. Iliuusissatut pilersaarummi allaaserisat najoqqutaralugit sulilernissamut periarfissanik pitsanngorsaataasoqassaaq. Imaassinnaasoq suliffimmut nutaamut innersuuttariaqartutit, sulilersinniarneqartariaqartutit, piginnaanngorsartariaqartutit imaluunniit pikkorissartariaqartutit.

Suliffeerunnermut ikiorsiissutit
Suliffeerunnermut ikiorsiissutit aningaasatigut tapiissutaapput taakkulu pissarsiarineqarsinnaapput:

• Nammineq pisuussutiginngisamik sulinngiffeqarnerup nalaani
• Angerlartitaanermi sulinngikkallarnerup nalaani
• Napparsimanerup nalaani

Suliffeerunnermut ikiorsiissutit naatsorsorneqartarput sapaatit-akunnerini kingullerni 13-ini sulisimanermut tiimit najoqqutaralugit. Taamaattumik ilinniagaqareernerpit kinguninngua suliffeerunnermut ikiorsiissutinik pissarsinissamut pisinnaatitaaffeqanngilatit. Kisiannili pisortanit ikiorsiissutinik pissarsisinnaallutit.

Pisortanit ikiorsiissutit
Pisortanit ikiorsiissutit aningaasatigut tapiissutaapput taakkulu pissarsiarineqarsinnaallutik allatigut periarfissaarutivissimagaanni.

Sulinermi ajutoornermut sillimmateqarneq
Sulinermi ajutoorsimaguit kingunerisaanik ulloq naallugu sulisinnaanak, sulinermi ajutoornermut sillimmateqarnissamut pisinnaatitaaffeqarputit. Sulinermi ajutoornermut sillimmateqarnerup sulinermi annaasaqarnerit ajutoornerpit kinguneranik matussusissavai.

Piginnaanngorsaqqinneq
Piginnaanngorsaqqinneq inunnut 18-init 63-inik ukiulinnut ikiorsiissutaavoq, assersuutigalugu peqqissutsikkut imaluunniit inuuniarnikkut patsiseqartumik suliffimmik aallutaqarsinnaanngikkaanni.

Piginnaanngorsaqqinnermi suliniutit tassaasinnaapput:

• Suliffimmik misiliineq
• Ilinniagaqalernissamik imaluunniit ingerlariaqqiffiusumik ilinniagaqalernissamik ikiorneqarneq
• Suliffimmut allamut atuartinneqarneq

 

Pisuni immikkut ittuni suliffissarsiuussisarfimmut piareersimasutut nalunaarnissat pinngitsoortissinnaavat peqataanillu pisortanit aningaasatigut tapiissutinik pissarsisarlutit. Assersuutigalugu imaassinnaavoq inuunerpit sinnera tamaat nappaateqartuusutit. Taamaattoqassappallu sulisinnaannginnerit uppernarsassavat, ilaatigut nakorsamit uppernarsaat atorlugu.

Sulinngiffeqarneq
Sapaatit-akunneri marluk tikillugit sulinngiffeqarsinnaavutit. Sulinngiffeqarnerpit nalaani pisortanit aningaasatigut ikiorsiissutinik pissarsisassaatit, taamaattorli suleriaannartut sillimassanngilatit aamma suliffissaaleqisuunerit uppernarsartariaqanngilat. Sulinngiffeqarnissat pillugu taannalu sioqqullugu, sullissisullu isumaqatigiissutigissavarsi.