Pas

Pas-i tassaavoq kinaassutsimut uppernarsaat Kalaallit Nunaata avataani angalaniaruit atugassat. Danmarkip Kalaallillu Nunaata akornanni pas-imik peqarnissaq piumasaqaataanngilaq. Taamaammat Danmarkiliaannassaguit Islandimiillu ingerlaqqissanngikkuit pas-eqartariaqanngilatit.

Pas-it kinaassutsimut uppernarsaatitut oqartussaasunut saaffiginninninni tamatigut atorsinnaavat. Tamanna aamma meeqqanut 18-it inorlugit ukiulinnut atuuppoq. Meeqqat angajoqqaami pas-iini allaqqasinnaanerat atorunnaarnikuuvoq – namminneq passeqassapput.

Kalaallit Nunaanni aamma Danmarkimi atuuttumik pas-imik Kalaallit Nunaanni pissarsisoqarsinnaavoq. Kalaallit Nunaanni najugaqaruit Kalaallit Nunaanni atuuttumik imaluunniit Danmarkimi atuuttumik pas-imik pisaassanerlutit nammineq aalajangigassaraat.

Pas-it taakku assigiinngissutaat tassaavoq:

• Danmarkimut atuuttumik pas-ip saqqaani allaqqavoq ”Danmark – Den Europæiske Union”
• Kalaallit Nunaannut atuuttumik pas-ip saqqaani allaqqavoq ”Danmark – Kalaallit Nunaat”

Pas-it sumi atuussinnaassuseqarnerat assigiinngissuseqanngilaq, taamaallaalli assigiinngissuseqalaarput pas-ip iluani allassimasuni oqaatsit sorliit atorneqarnerat:

• Kalaallit Nunaanni atuuttumik pas-ip quppernera siulleq kalaallisut, qallunaatut tuluttullu allaqqavoq, quppernermilu 1-imi aamma 2-mi allassimasut Danmarkimi atuuttumik pas-imiittuninngarnit oqaatsit amerlanerunngillat
• Danmarkimi atuuttumik pas-ip quppernera siulleq danskisut, tuluttut aamma franskisut allaqqavoq, quppernermilu 1-imi aamma 2-mi Kalaallit Nunaanni atuuttumik pas-imiittuninngarnit oqaatsit amerlanerupput

Taassuma saniatigut pas-it taakku marluk assigiinngissuseqanngillat.

Kalaallit Nunaanni imaluunniit Danmarkimi atuuttumik pasimik pissarsiniaruit danskisut innuttaassuseqassaatit.
Qaqugu danskisut inuttaassuseqartoqartarnersoq uani nittartakkami malittarisassat atuarneqarsinnaapput:
https://kalaallisut.rigsombudsmanden.gl/suliassaqarfiit/innuttaassuseqarneq/


Malugiuk
Nalinginnaasumik pingaarnertut ataasiinnarmik pasimik peqarsinnaavutit. Tamanna ima isumaqarpoq, assersuutigalugu pasit visumimik qinnuteqaassunneqaraluarpalluunniit, utaqqiisaa pasimik immikkut ittumik pisaarsinnaanngilatit.

Qinnuteqaatit tunniukkukku pasi akilissavat.

Pasit qanoq akeqassanersoq uani takuuk:

• Inersimasut 65-it sinnerlugit ukiullit pas-iat 181 kr.-inik akeqarpoq
• Inersimasut 18-it 64-illu akornanni ukiullit pas-iat 431 kr.-inik akeqarpoq
• Inuusuttut 12 aamma 17-it akornanni ukiullit pas-iat 146 kr.-inik akeqarpoq
• Meeqqat 12-it inorlugit ukiullit pas-iat 115 kr.-inik akeqarpoq

Pasilli tammarsimagukku nutaamillu pisaarniarlutit akii marloriaatinngussapput. Tamanna aamma atuutissaaq pasit tammarsimappat, igissimagukku, tillitsissimappat, ikuallassimappat assigisaanilluunniit pisoqarsimappat.
Pasimik nutaamik inniminniinermi pasit nutaanngitsoq takutissinnaanngikkukku taava paseq nutaaq ima akeqassaaq:

• Inersimasut 65-it sinnerlugit ukiullit pasiat 362 kr.-inik akeqarpoq
• Inersimasut 18-it 64-illu akornanni ukiullit pasiat 862 kr.-inik akeqarpoq
• Inuusuttut 12 aamma 17-it akornanni ukiullit pasiat 292 kr.-inik akeqarpoq
• Meeqqat 12-it inorlugit ukiullit pasiat 230 kr.-inik akeqarpoq

Malugiuk
Politeeqarfiit dankortimik tigusisinnaasut ukunani inissisimapput Qaqortoq, Nuuk, Sisimiut, Aasiaat aamma Ilulissat. Tamatuma kingunerisaanik sumiiffinni allani tamani aningaasanik akiliuteqartariaqarputit.

Nutaamik pas-itaarniaruit imaluunniit pas-it nutaanngitsoq nutarterniarukku assersuutigalugu pas-i atuuffissaminit qaangiisimappat, tammarsimappat imaluunniit illit atit allamik taarsersimagukku, najukkanni politeeqarfimmut nammineerlutit orniguttariaqarputit. 18-it inorlugit ukioqaruit angajoqqaatit ilagissavatit.

Kikkut tamarmik 12-inik ukioqalereersimasut 1. januar 2012-ip kingorna pas-itaarniarnermut atatillugu inuaasa ipaasaat skannertissavaat. Inuak politeeqarfimmi skannerneqassaaq skannikkallu pas-itaarnermuinnaq atorneqassapput. Pas-it inussat ipaasaannik 1. januar 2012-ip pilerneqarsimanngitsut nunanut allanut isilernermi ajornartorsiutaasinnaapput. Pas-it 1. januar 2012 sioqqullugu piniarneqarsimasut ajornartorsiutaanavianngillat, taamaalillunilu atuuttussaatillugu atorneqarsinnaallutik.

Makku nassassavatit:

• Qinnuteqarnermi immersugassaq immersorneqarsimasoq

Pas-imut qinnuteqarnissamut immersugassaq

• Pas-imik peqareersimaguit, pas-it nutaanngitsoq nassassavat
• Pas-imik peqareersimanngikkuit kuisinnermut allagartaq siullerpaaq, atermut uppernarsaat (imaluunniit inunngornermi allagartaq) nassassavat
• Aterisap iluarsineqarneranut uppernarsaat. Taanna pisariaqarsinnaavoq atit allanngorteqqammersimagukku, assersuutigalugu katinnermut atatillugu
• Asseq pas-imut naleqquttoq. Asseq qalipaateqarluniluunniit qalipaateqassanngilaq, sammillunilu assilisaassalluni. Asseq pas-imut atugassiatut akuerineqartinnani, piumasaqaatit allat eqquutsissavai

Pas-ip assitassaanut piumasaqaatit (Piumasaqaatit taamaallaat danskisut allassimapput)

Pas-it tammarsimappat sulili atorsinnaalluni, pas-ip tammarnera pillugu uppernarsaat immersussavat nassarlugulu.

Pas-ip tammarnera pillugu uppernarsaat (Immersuiffissaq taamaallaat danskisut allassimavoq)

Meeqqat
Akuersissut
Inuk imaluunniit inuit ilinnut angajoqqaatut oqartussaassuseqartut akuersissuteqarpata aatsaat pas-imik pissarsisinnaavutit. Angajoqqaatut oqartussaassuseqarnermut uppernarsaammik assersuutigalugu inunnit paaqqutarinnittuniit akuersissummik tunniussisuniit erseqqarinnerusumik politiit piumallutik piumasaqarsinnaapput. Inuit ataasiakkaat kisimiillutik angajoqqaatut oqartussaassuseqarnerartillugit tamanna aamma atuuppoq.

Akuersissummik tunniussiniaraanni qinnuteqarnermi immersugassap immikkoortuata C-p ataani atsiornikkut tamanna pissaaq.

Meeqqat atserneqanngitsut
Illit meeqqat pas-imik pisaartissinnaavat naak suli atertaanngikkaluartoq. Taamaattorli nunat ataasiakkaat, assersuutigalugu USA, meeqqap atserneqarsimanngitsup nunamut isersinnaanera qularnaarsinnaanngilaat. Taamaammat illit meeqqat nunanut allanut angalaqatiginiarukku sulilu atertaarsimanngippat, aallarnissaq sioqqullugu nunap orninniakkap aallartitaqarfiata attaveqarfiginissaa isumaassaaq pitsaasoq.

Pas-imik inniminniiguit taassuma politeeqarfimmut aanissaata tungaanut sapaatit akunneri pingasut tikillugit utaqqisoqarsinnaavoq.

Pas-ip Danmarkimi sananeqartarnera pissutaalluni pas-ilu naammassereeraangat Kalaallit Nunaannut nassiunneqartarmat tiguneqarnissaa sapaatit akunneri pingasut missaannik sivisutigisarpoq.

Taamaammat aallarnissamik pilersaaruteqaruit pas-it piffissaalluarallartillugu suliaritittariaqarpat.

Pas-i atuussinnaanera killeqarpoq, tamatumanilu qassinik ukioqarlutit pas-it pissarsiarisimanerit apeqqutaasarpoq.

• 18-it sinnerlugit ukioqaruit, pas-i ukiuni 10-ni atuuttarpoq
• 2 aamma 18-it akornanni ukioqaruit, pas-i ukiuni 5-ni atuuttarpoq
• Meeqqamut 2 inorlugit ukiulimmut pas-i tunniunneqarsimappat pas-i ukiuni 2-ni atuutissaaq

Pas-i atuussinnaajunnaarpat nutarternissaa isumagissavat.