Angerlarsimaffimmi qimmiaqqamut piffissaq siulleq

Ullut ima pissanganartigisut ikittuinnaapput, soorlu ulloq taanna qimmiaraatissap nutaap aaneratut. Maannakkut eqqaamaneqassaaq qimmiaqqap anaanani qatanngutinilu qimaqqammermagit, sumiiffimmut takornartamullu nutaamut, pissutsinik, nipinik tipinillu ilisarisimanngisaminut pilluni. Pisut nanertisimanalaarsinnaapput, kisianni qimmiaqqat amerlanerit nuunnertik annerusunik ajornartorsiutigisanngilaat.

Taamaattorli ullut siulliit eqqissisimaarfiunissaat isumagineqarsinnaavoq. Sapaassuit tungaannut qimmiaraatitaarnissaq, soorlu juullimut isumassarsiatsialaanngivippoq. Eqqissiviilliortoqarpallaarnera qimmiaqqallu toqqissisimajunnaarnissaa ersilernissaalu pissutigalugit.

Isumassarsiatsialaassaaq qimmiaqqap aanerani sumiiffikuaniit tippitoqqamik allarummilluunniit nassataqarnissaq. Angerlarsimaffitoqqap tipaata qimmiaraq eqqissiallatsissavaa.

Qimmiaqqap takkutinnginnerani pigisassat ataasiakkaat piareersimareertariaqarput. Siniffissaqartariaqarpoq nerisarfeqartariaqarlunilu. Aamma qimmiaqqap soqqusaanera soqqusaannginnissaalu pillugit maleruagassanik isumaqatigiissimanissaq isumassarsiatsialaassaaq (assersuutigalugu nalaasaarfimmi nalasinnaanersoq pillugu).


Qimmiaqqap siniffissaa
Qimmiaraq eqqissisimaarfigisinnaasaminik siniffissaqassaaq. Qimminut koorimik pisissunneqarsinnaavoq, imaluunniit papkasse-mik kooriliortoqarsinnaavoq. Eqqaamasariaqarpoq qimmiaqqat tamarmik sunilluunniit mangiaasarmata, aamma koorini mangiassavaa, taamaammat aallaqqaataani akisuumik kusanartumillu koorisinissaa isumassarsiatsialaanngilaq, tassami piffissap ingerlanerani mangiarlugu aserortussaammagu.

Koorimut tippimik imaluunniit allarummik qimmiaraatitaarfimmiit nassarsimasamik ilisisoqassaaq.


Qimmiaqqap nerisarfia
Qimmiaqqap neriffia imerfialu aalajangersimasumi inissisimaffeqartariaqarput. Skål-it atortussamik allanngujaatsumik sanaajusariaqarput aserujanatillu, eqqiarnissaat ajornaatsunik, assersuutigalugu saviminermik. Qimmiaraq imermik nutaamik imigassaqartuaannassaaq.

Qimmiaqqamut nerisassanik uninngasuuteqartuaannarnissaq isumassarsiatsialaanngilaq. Piffissaq neriffissaa aalajangersimasuusariaqarpoq, tassani nerukkaatissat puuguttap imaani uuttortarsimasunik nerukkarneqarluni, aamma qimmiaraq nerereerpat skål-i peeqqinneqassaaq.

Qimmiaraq sininnerani imaluunniit nerinerani akornusersorneqassanngilaq. Meeraaqqat assigalugit qimmiaqqat sinissinnaaqaat. Eqqissilluni sinitsinneqarnissaa pingaaruteqarpoq. Illumi meerartaqaraanni qimmiaqqap/qimmip eqqissilluni nerinissaa sininnissaaluunniit ilinniassavaat. Akornusersoqqusaanngilaq.

Qimmiaqqat ullormut 3-4-arlutik nerukkarneqartarput qaammatit arfinillit missaannik utoqqaassuseqalernissaasa tungaanut. Qaammatit arfinilinniit aqqaneq marlunnut utoqqaassuseqaleraangamik ullormut marloriarlutik. Qimmeq ataatsimik ukioqalernerminiit ullormut ataasiarluni marloriarluniluunniit nerukkarneqartassaaq.

Nerukkaatissanik qimmiaqqap pisariaqartitaanut naammattusaakkanik nerukkartarnissaa pingaaruteqarpoq. Qimmiaraq aallaqqaataaniilli akornusersorneqarnani naammattunik nerisaruni, qimmiaraq nerisassanut persuarsiuutaanngitsumik pissusissamisoortumillu isiginnilissaaq. Eqqaamassallugu pingaaruteqarpoq illit qimmimik piginnittutut, qimmivit sunik nerisaqarnissaa akisussaaffigigakku. Qimmit uagutsitulli allanngorartunik nerisaqarnissartik pisariaqartinngilaat.

Taamaattorli nersualaarissutitut mamartut atorneqarsinnaapput, kisiannili eqqaamallugu amerlasuunik mamartutortissimagaangakku nerisassaanik annikinnernik tunisarnissaa.


Ipeersaarneq
Qanoq ililluni qimmiaraq inimi maangaannaq quinanilu anannginnissaa anguneqarsinnaava? Naammagittarujussuarnikkut køkkenrulle-passuillu atornerisigut tamanna anguneqarsinnaavoq!

Qimmiaqqat meeraaqqat assigalugit nakasutsik aqussinnaarpianngilaat. Qimmip silamut anilluni quiartorlunilu anariartortarnissani piffissap ingerlanerani ilikkassavaa.

Taamaattorli piffissani aalajangersimasuni qimmiaraq pinngitsoorani anisariaqarpoq, tamannalu atorluarneqarsinnaavoq. Sinereernermi nerereernermilu kingorna anisinneqartariaqarpoq. Piffissani taakkunani 99 %-imik pinngitsoorani perusuersartariaqartarpoq. Ujarlertutut kuniorluni aallartippat, perusuersartariaqalerneranut nalinginnaasumik aamma tamanna takussutissaasarpoq. Ilagalugu aneqatigiuk perusuersarnersorlu alaatsinaallugu.

Aqupilluni quippat nersualaarneqarujussuassaaq. Qataatsumik nipeqarlutit qimmiaqqap qularutigissanngilaa silarsuarmi tamani qimmiaqqani pikkorinnersaalluni.

Qangaanerusoq oqartoqartarpoq illup iluani quillunilu anarsimappat, qimmiaqqap qingaanut taakku tagiunneqassasut. Tamannali uumasunik naalliutsitsinerinnaavoq siunertaqanngivipporlu, qimmiaqqallu paasinavianngilaa.

Qimmiaqqat/qimmit taamaallaat maannakkorpiaq pisut paasisinnaavaat. Tassa taamaallaat paasisinnaavaa piffissami quineranut atatillugu ajorineqaruni nersualaarneqaruniluunniit. Natermut quisimappat taava iluaqutaanavianngilaq illit takkullutit naviilerukku, qimmiaqqap qanoq iliorsimanerminut atassuteqartissinnaanngilaa, tamannami minutsit arlallit qaangiummatali pisimammat. Naveersiguit qimmiaqqallu nalullugu sooq, tamanna ilinnut ersiginnilerneranik kinguneqarsinnaavoq.

Akerlianilli qanoq iliornerani aqupisimasoq qaninngarukku, tuaviinnaq "tassa!" imaluunniit "naagga" imaluunniit oqaatsimik arlaannik naleqquttumik oqarfigiuk, tuaviinnarlu qimmiaraq tigoriarlugu silamut anniguk. Ivikkanut iliuk naammassinissaalu utaqqillugu. Sinneri silami naammassippagit nersualaaruk.

Qimmiaqqap silami quisarlunilu anartarnissani nalinginnaasumik qaammatip ataatsip marlullu missaasa ingerlanerini ilikkartarpaa. Piffissami tassani naammagittartariaqarputit.

Ilaanni inuit ima oqartut tusarneqartarput "Kisiannimi suna pineriga paasisarpaa, takusinnaavarami kanngusuttoq." Tamannali isumaqanngivippoq. Qimmiaraq/qimmeq annilaangasutut isikkoqarpoq tusaasinnaagamiuk kamattutit, kisianni suna pissutaanersoq paasisinnaanngilaa. Imussaaq qussullunilu. Kisianni ilerasunngilaq. Qimmimmi silarsuaanni oqaaseq taanna nassaassaanngilaq. Suunersoq naluaa. Qussulluni qisuariarnerminut pissutigaa nipikkut kamattutit tusaasinnaagamiuk.

Qimmiaqqap quilerneri tamaasa oqaatsimik aalajangersimasumik atuisarnissaq isumassarsiatsialaassaaq, assersuutigalugu ”quigit!” Oqaatsip taassuma atorneratigut, naggataatigut qimmeq/qimmiaraq naalakkerlugu quisinnaalissaaq. Ilaatigut akunnaatsuaraasinnaavoq qimmeq sukkasuumik naammassiniapallatsittarlugu, sivisoorsuarmik tamaani asuli kuniuerusaartinnagu. Tamatuminngalu ilinniartinnissaa tassa kisimi.


Qimmiaqqamut atortussat
Siusinnerusukkut oqaatigineqareersut qimmimut koori, nerisassaanut imerfissaanullu skål-it saniatigut qimmiaqqap takkutinnginnerani allanik pisaarsimasariaqarputit.

Ujameq. Angissusaa naleqquttuussaaq. Sukangatinnaveersaassaaq ujammip qungatsillu akornani assammi inussat qassissunnguit mangussinnaasariaqarput. Aallaqqaataani qimmiaqqap ujameqarnissani nuannarinngilluinnassavaa, sapinngisanilu tamaat peerniarsarissallugu. Kisianni sukkasuumik sungiutissavaa.

Qimmiaqqamut atortussat allat tassa pinngussat. Pinnguaqarusuttorujuuvoq minnerunngitsumillu mangiagaqarusulluni.


Inatsisinut ilitsersuut
Kalaallit Nunaanni uumasunik illersuineq pillugu inatsimmut ilitsersuut
Qimmit qimuttut kiisalu qimmeqarneq qitsuuteqarnerlu pillugit inatsimmut ilitsersuut

Angerlarsimaffimmi qimmiaraatitaarneq pissanganaqqaartuaannarpoq. Taamaattorli eqqaamasariaqarpoq qimmiaqqap uumanerani allannguut annertoorujussuusoq.

Taamaammat piffissaq siulleq sulinngiffeqarnissat isumagiuk pingaartumik piaqqap angerlarneraniit sapaatit akunneri siulliit. Piffissami tassani qimmiaqqap peqatigalusi angerlarsimaffittaaminik sungiussinissaa pingaaruteqarmat. Piffissami siullermi qimmiaqqap sungiussiniarnerani ikinngutit ilaquttallu pulaarnaveersaarnissaat pingaaruteqarpoq.

Qujanartumik amerlanerpaartaani nuunneq piffissaq siulleq qimmiaqqamut ajornartorsiutaaneq ajormat taamaakkaluartorli aajukua siunnersuutit pitsaasut.

Qimmiaqqamut pillugit malittarisassat isumaqatigiissutigissavasi. Assigiinngitsunik malittarisassaqarneq qimmiaqqamut paatsiveerunnarsinnaavoq. Eqqaamajullu qimmiarannguaq mikisoq inequnartoq ullut ilaanni angisuunngortussaammat. Taamaattumik qimmiaqqap angerlaatinnginnerani uku eqqartorsinnaavasi:

• Qimmeq nalaarsaarfimmiissinnaava aamma siniffimmiissinnaava?
• Qimmeq illup ilua tamaat ornigarsinnaassavaa imaluunniit ilaannaa?
• Qimmeq nerisassanik qinnuulooqqusaava? 
• Qimmeq pisseqqusaava?
• Qimmeq qiloqqusaava?
  
  

Taakku tamaasa ilussinni isumaqatigiissutigissavasi.

Illup iluani queqqusaannginneq paasissallugu qimmiaqqamut sivisusinnaavoq. Taamaattumik naammagittarnissat, tamulugassaminernik allarutissiamillu piareersimatitaqarnissat eqqaamajuk.

Qimmiaqqat akuttunngitsumik querusulertarput:

• Nereqqammeraangamik.
• Sineqqammeraangamik.
• Pinnguaqqammeraangamik.
  
  

Taakkunannga ilisimanninnerit atorluaruk. Taakku arlaat aqqusaaqqammeraangagit annisipallattaruk. Silamilu quigaangat nipimik qaffasissumik saamasumillu nersualaartaruk saniatigullu tamulugassaanik akilersinnaavat.

Illulli iluani quisoortoortarnissaa ilimanaateqarluarpoq. Qimmiaraq illup iluani quisoorsimappat anarsimappalluunniit naveerneqartassannginnissaa pingaaruteqarluinnarpoq. Eqqaamajullu qimmiaraq tigupiloorneqaqqusaanngimmat. Piaraannaavoq piaaralunilu taamatut iliuuseqanngilaq.

Eqqaamajullu qimmit "kanngusunneq ajormata" kamannissalli ersigisarpaat.

Qimmiaraq quisoortoq/anartoortoq naammattuussagukku "naamik"-mik oqarfigipallariarlugu annisipallassinnaavat. Silamiileraangat nipimik qaffasissumik nersualaarnissaa eqqaamallugu. Quisoortarunnaarnissaa/anartoortarunnaarnissaa nalinginnaasumik qaammatinik marlunnik pingasulluunniit sivisussuseqarsinnaavoq.

Qimmit tamarmik nutaanik ilikkagaqarnissartik nuannarisarpaat ataqatigiinnissinnullu nukittorsaaqataasinnaavoq. Piaraaneraniilli sungiusaaneq aallartissinnaavat. Annikitsunnguit aallarniutigikkit soorlu "ingigit", "nallarit" immaqalu pingaarneq: Qaagit.

Eqqaamajuk qimmivit akuulersinnissaa aamma pingaaruteqarmat. Imak paasillugu, nunarsuarmiinnissaanut sungiussitillugu. Qimmiaqqap inuppassuarnik naapitsinissani, nipituunik tusaanissani, misissorneqarnissani, siutikkut isikkamigullu passunneqarnissani allarpassuillu ilinniassavai.

Qimmiaraq angerlaanniariarlugu sungiusarlugu aallartissinnaavat, eqqaamassavalli suli piaraammat. Taamaattumik siullermik piffissaq sivikitsoq atortaruk arriitsunnguamillu sivitsoriartortillugu.

Sapaatip akuunerini siullerni qimmiaqqap kisimiinnissaminut sungiussinissaa pingaarutilinnut aamma ilaavoq. Ulloq naallugu qimmimik ilaginnissinnaasut ikittunnguupput, taamaattumik arriitsumik kisimi angerlarsimatissinnaanissaanut sungiusaruk. Arriitsumik eqqissisimasumillu periuseqarneq pitsaanerpaavoq. Minutsialuit aallarniutigikkit arriitsumillu sivitsoriartortillugu.